Blog: Zelfredzaamheid

Blog Anouk Ooms, Managing Director Africa bij Knowledge for Children

Rij door een willekeurig National Park in Afrika en je komt het gelijk tegen: kindjes staan langs de kant van weg te zwaaien en vragen je om geld of snoepjes…. Leuk?! Schattig?! Nee, helemaal niet als je het mij vraagt. Dit is een van de vele uitingen van het afhankelijkheidssyndroom waar Afrika mee worstelt. Hoe kunnen we daar verandering in brengen? Daar deel ik graag mijn visie met je over.

Geef je wel wat je denkt?! 

Stoppen met gewoon geven! Dat is de basis. Ontzettend tegenstrijdig als je bedenkt dat ik voor een goed doel werk. Goede doelen draaien uiteraard op wat iedereen wil geven. En dat wil ik ook niet stoppen. Waar ik voor pleit is verder te kijken dan het simpelweg geven.

In mijn werk laat ik me graag inspireren door het gezegde: “Give a man a fish, he can eat for a day. Teach him how to fish, he can eat for a life time.” Als je een kindje een snoepje geeft langs de kant van de weg, staat het kindje morgen opnieuw op je te wachten. Kom je dan weer langs? Vaak niet. Zo wel dan begin je het na verloop van tijd irritant te vinden dat het kindje je constant om een snoepje vraagt. Ondertussen komt er vast nog iemand langs die opnieuw een snoepje geeft. Voor je het weet staat het kindje elke dag te wachten. Denk nu eens terug naar waar het begon. Precies: met jou door dat snoepje te geven. Wat heeft het kindje daarvan geleerd? Als ik maar lang genoeg wacht, krijg ik wel weer een snoepje. Tuurlijk is het snoepje maar een kleinigheid maar de basis hiervan sijpelt door in alles in het leven in Afrika.

Verandering in mindset

Als Knowledge for Children werken we met een co-investment model in het werk dat we doen in Afrika. Samen werken aan een betere toekomst, waarbij iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid neemt.

Samen met de school en haar gemeenschap kopen we lesboeken. Hierbij leren we de school hoe ze de gemeenschap kunnen mobiliseren om geld in te zamelen voor boeken voor hun kinderen. In het eerste jaar betalen ouders 15% van de kosten van de boeken. Gedurende ons 3-jarenprogramma bouwen we dit uit naar een gelijkwaardig partnership, waarbij we ieder de helft van de kosten van de boeken betalen. Klinkt vast goed maar dit is geen makkelijke taak binnen een cultuur waarin mensen gewend zijn alles te krijgen als ze maar lang genoeg wachten.

In ons eerste jaar in Uganda waren we op zoek naar scholen om mee te gaan samenwerken. We kwamen op een school en legden ons programma uit. Hoezo moeten we betalen voor boeken, vroeg de hoofdleraar. Dat gaan we niet doen. Ik vind wel een ander goed doel die het ons wel komt geven. Zo geschiedde ook, deze school vond inderdaad een ander (toevallig ook Nederlands) goed doel en die hebben allerlei boeken voor de school gekocht. Je zult misschien denken, wat goed voor deze school. Ik denk, wat jammer voor deze school. Boeken zullen uiteindelijk moeten worden vervangen. Dan moet de school weer op zoek naar een nieuwe sponsor en wie weet hoe lang dat gaat duren. En dat gaat ten koste van het onderwijs. Tuurlijk baal ik er ook een beetje van als een school zo reageert en het vervolgens ook voor elkaar krijgt. Dit stimuleert andere scholen in de buurt natuurlijk ook niet om onderdeel van ons programma te worden.

Toch merk ik, in de ruim 3 jaar dat ik inmiddels in Uganda werk, een groot verschil in mindset. Scholen benaderen ons de afgelopen 2 jaar zelf omdat ze juist onderdeel willen zijn van ons programma. Ze willen namelijk leren hoe ze zelf aan de slag kunnen gaan. Laat dat nou precies zijn waar het ons om gaat: zelf het heft in eigen hand nemen. Stoppen met het afhankelijkheidssyndroom!

Integraal co-investment model 

De boeken zijn een manier om de school en haar gemeenschap te laten zien hoe ze zelf in staat zijn een aanzienlijke bijdrage te leveren. Met deze bijdrage werken ze aan een betere toekomst van de school en daarmee van hun kinderen. Ondertussen trainen we de leiders van de school in ons leiderschapsprogramma hoe ze kunnen plannen voor de toekomst. Zo kan de school na afronding van ons programma samen met de gemeenschap de samenwerking voortzetten voor andere projecten die de school nodig heeft.

Het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs staat uiteraard niet los van de leraren op een school. We werken samen met de lokale pabo, die niet alleen verantwoordelijk is voor de leraren van de toekomst maar tevens voor de kwaliteit van het onderwijs op een school. Samen met de tutoren van de pabo trainen we de leraren hoe ze de boeken moeten gebruiken en hoe ze interactiever les kunnen geven. Ook dit is onderdeel van ons co-investment model. Aansluiten op de verantwoordelijkheid van de lokale pabo en samen werken aan een betere kwaliteit van het onderwijs.

Op deze manier werken alle stakeholders op een school samen aan een betere toekomst van de kinderen. We trainen en begeleiden hen daarbij gedurende een periode van 3 jaar. We laten ze steeds meer zelf doen en laten ze een grotere verantwoordelijkheid dragen. Dit zodat we uiteindelijk overbodig zijn en de school zelfstandig verder kan. Dat het werkt blijkt wel uit het feit dat we volgende week tijdens onze jaarlijkse bijeenkomst in Uganda aan 10 scholen een diploma mogen uitreiken omdat ze ons programma succesvol hebben afgerond!

Gelijkwaardigheid met onze lokale organisaties 

Ons programma richt zich op basisscholen en dat programma staat inmiddels als een huis. In mijn nieuwe rol richt ik me ook op het bereiken van zelfstandigheid binnen onze lokale organisaties in Kameroen, Kenia en Uganda. In onze visie start dat met financiële gelijkwaardigheid. Dit betekent dat we er naartoe werken dat de helft van alle kosten om ons programma te kunnen uitrollen uit de landen zelf komt.

Het lokale inkomen vloeit voor een groot deel voort uit ons co-investment model op de scholen. We krijgen immers contributie van de scholen en hun gemeenschap om boeken te kopen. Op deze boeken krijgen we korting van de uitgeverijen. Maar ons co-investment model gaat verder want we willen ook graag dat de lokale overheid en het bedrijfsleven haar steentje bijdraagt. Om deze laatste stap in ons co-investment model te bewerkstelligen, werk ik nauw samen met het lokale bestuur. Ook dit is een verandering van mindset op alle fronten. Dit vraagt uiteraard tijd maar de eerste tekenen van een overheid die verantwoordelijkheid neemt zijn er. En dat is verdere basis van ons model.

Een toekomst voor Afrika

Uiteraard geven ook wij als goed doel nog steeds veel. Maar ik zie een duidelijk verschil met andere goede doelen. Met wat wij geven, werken we aan een toekomst van Afrika waarbij ze zelf het heft in handen kunnen nemen. We werken toe naar gelijkwaardigheid, op alle fronten. Ouders die het belang van onderwijs zien en daarom een school steunen. Leraren die kwalitatief en interactief lesgeven. Scholen die bewust zijn van hun mogelijkheden en die ook benutten. Een overheid die (financieel) verantwoordelijkheid neemt voor onderwijs. Het lokale bedrijfsleven die lokale initiatieven steunt en stimuleert. Lokale goede doelen die de lokale gemeenschap steunen en weten hoe daarbij internationale hulp te organiseren op een gelijkwaardige basis. Zodat Afrika aangeeft wat nodig is en wij dat niet voor ze bedenken…

Misschien dan toch iets geven?!

Uiteraard vind ik de kindjes langs de weg ook wel schattig… Uiteindelijk draait alles wat we doen om hen. De kinderen laten zien dat ze vandaag misschien geen snoepje krijgen, maar wel iets anders. Iets veel waardevoller, waarmee ze later zoveel snoepjes kunnen kopen als ze willen!

Het werk dat we in Afrika doen, kan niet zonder sponsoren. Heb ik je overtuigd goed na te denken over wat je echt geeft?! Deel je mijn visie en wil je me helpen Afrika zelfstandig maken?! Neem dan gerust contact met me op zodat we samen kunnen zien hoe je me kan helpen!